Mafia dầu cọ gây cháy rừng, sát hại người phản đối
Hiện tượng mù khô gây khói bụi và độc hại thời gian gần đây ở các nước trong khu vực là do khói đốt rừng để trồng cọ ở Indonesia bay sang.
Dầu cọ được dùng để chế biến ra rất nhiều sản phẩm chúng ta dùng hằng ngày. Hầu hết dầu cọ được nhập khẩu từ Indonesia, nơi có nhiều đơn vị dùng các phương pháp dã man, thủ đoạn bẩn thỉu để đối phó với người địa phương, chiếm đoạt tài nguyên.
Tháng 3-2016, những người bảo vệ đã kéo lê một người công nhân tên là Titus, đánh anh ta bằng báng súng trường và sau đó lau sạch máu cho anh ta. Khi một biển hiệu được cắm tại làng Bungku của Titus có dòng chữ “Đây là đất của chúng tao” - thì mới vỡ lẽ nguyên nhân mình bị đánh.
Bangku là trung tâm đảo Sumatra của Indonesia. Đó là một thành phố đông đúc có những gã nhà giàu và là những “kẻ cắp” sinh sống. Trên vùng đất này cũng hay xảy ra những cuộc xung đột đẫm máu. Và dầu cọ chính là trung tâm của cuộc xung đột.
 |
| Cảnh sát trấn áp người dân ở đảo Sumatra để lấy đất cho các dự án trồng cọ. |
Tất cả những sản phẩm đã được sơ chế trên thị trường ngày nay chứa thành phần dầu tự nhiên rẻ mạt, thường được dán nhãn “dầu thực vật”, nhằm che đậy thành phần thực của chúng. Dầu cọ hay được tìm thấy trong thành phần của dầu gội đầu, bơ thực vật, bánh pizza, kem và son môi.
Có hàng trăm cuộc xung đột xung quanh vấn đề sở hữu đất đai với các công ty chế biến dầu cọ ở Indonesia, và Bungku là điểm nóng nhất. Vào những năm 1980, Công ty Asiatic Persada đã tàn phá rừng của khu vực này để trồng cọ.
Những năm sau đó, những chiếc xe ủi đất của công ty đã tàn phá bất hợp pháp hơn 20.000ha rừng nhiệt đới, tương đương một nửa thành phố Berlin, Đức. Trong đó bao gồm cả khu vực thuộc quyền bảo vệ của người bản địa. Tuy nhiên, rất ít người dám lên tiếng về vấn đề này.
Rất nhiều lần, những nhân viên bảo vệ như lính đánh thuê đuổi người dân ra khỏi làng vì họ đã cố gắng biến rừng trở lại là “đất của tổ tiên”. Trường hợp mới nhất xảy ra hồi đầu năm 2016. Đó là một trận chiến không cân sức bởi về bản chất, đó là cuộc đọ sức giữa những người bản xứ chống lại tay sai của những tập đoàn khổng lồ đa quốc gia như Wilmar hay những công ty chuyên tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hàng đầu như Unilever hoặc công ty đa quốc gia Nestlé của Thuỵ Sĩ. Và tập đoàn Wilmar sở hữu công ty Asiatic Persada.
Cuộc xung đột leo thang vào một ngày, khi một người công nhân tên là Titus bị những nhân viên bảo vệ lôi từ nhà riêng tới nhà máy sản xuất dầu cọ. Người thân của anh và những người cùng làng yêu cầu thả Titus. Tuy nhiên, những tên bảo vệ đã xông vào đánh đập dã man khiến 6 người phải nhập viện. Một người đàn ông 35 tuổi tên là Pujiono, là cha của 3 đứa trẻ nhỏ đã bị tử vong.
Nhà hoạt động môi trường Feri Irawan sống tại thành phố Tambi, đã theo dõi những cuộc xung đột qua từng thời kỳ nhận thấy: “Ngân hàng thế giới (WB) cũng phải chịu một phần trách nhiệm đối với những người thiệt mạng”. Irawan cho hay, WB đã cho Wilmar vay dài hạn, bất chấp tình trạng rối ren của công ty vì những vụ tranh chấp đất.
Vào năm 2013, một nhân viên thuộc WB mới bắt đầu cân nhắc về những cuộc xung đột này. Tuy nhiên, rất khó để kết tội những tên “trộm cọ” trắng trợn này. Theo báo cáo của nhân viên lâm thời, rất nhiều người bị xâm phạm quyền sở hữu tài sản bởi Công ty Asiatic Persada, chi nhánh của Wilmar.
Sau cùng, Wilmar quyết định tách công ty con. Phát ngôn viên của Wilmar cho biết, những cuộc xung đột đã tạo nên một “tình huống ngặt nghèo” đối với công ty. Năm 2015, Tập đoàn Ganda đã mua lại Persada.
 |
| Nhiều khu rừng rộng lớn ở Indonesia bị chặt phá để trồng cọ. |
Dù thế, Asiatic Persada vẫn có quan hệ với Wilmar. Chủ sở hữu của Ganda là Ganda Sitorus, và cũng là em trai của Martua Sitorus, người đồng sáng lập Wilmar International, tập đoàn lớn của Đức. Cả Công ty cổ phần Ngân hàng Đức (Deutsche Bank) và hãng bảo hiểm quốc tế khổng lồ Allianz đều đầu tư vào dầu cọ.
Deutsche Bank tuyên bố rằng, chính Deutsche Bank đã từng nỗ lực ngăn chặn nạn phá rừng, không chỉ giúp Wilmar bằng ngân quỹ, mà còn ủng hộ tài chính cho Công ty Bumitama. Bumitama vừa bị cáo buộc vì tội tàn phá rừng tại Borneo. Những công ty khác của Đức cũng góp phần tạo nên cuộc xung đột, trong đó có TÜV Rheinland.
Trường Vân/ Theo Báo CAND
CATP Hà Tĩnh
