Thực hư thông tin dùng máy khử khuẩn ozone có thể gây ung thư?
Thời gian gần đây trên một số trang báo điện tử và mạng xã hội lan truyền thông tin về máy khử độc ozone lừa đảo cả triệu dân, không những không có tác dụng thực sự mà còn có thể gây ung thư, khiến dư luận hoang mang. Vậy thực hư của thông tin này như thế nào?
Độc hay không phụ thuộc vào liều lượng, thời gian sử dụng
Tại buổi tọa đàm về khả năng khử khuẩn và sự an toàn đối với sức khỏa của máy khử độc ozone do Công ty CP Đầu tư và ứng dụng công nghệ cao HCT tổ chức sáng 19-9-2016, GS.TSKH Trần Vĩnh Diệu - Nhà giáo nhân dân- Phó chủ tịch hội đồng khoa học TP Hà Nội cho biết, ozone độc hay không độc chủ yếu là do liều lượng sử dụng.
Nếu liều lượng trong ngưỡng cho phép thì máy khử độc ozone có tác dụng tốt, hỗ trợ để làm sạch thực phẩm (rau, quả, thịt…) giúp thực phẩm an toàn hơn và không gây độc, nhưng nếu liều lượng vượt ngưỡng thì có khả năng gây độc.
[caption id="" align="aligncenter" width="560"]
Dư luận băn khoăn trước những luồng thông tin trái chiều về sử dụng máy ozone khử khuẩn thực phẩm.[/caption]
GS Trần Vĩnh Diệu cũng nhấn mạnh, về nguyên lý thì ozone có thể khử được các chất hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất bảo quản, song muốn khử được thì lại phải sử dụng liều lượng ozone cao nên nếu các máy ozone quảng cáo, vì thế không nên đặt vấn đề rằng máy khử khuẩn ozone có thể khử được các chất này.
Theo các nhà khoa học chia sẻ tại buổi tọa đàm, ozone là chất có khả năng oxy hóa cao hơn, mạnh hơn nhiều so với clor và có khả năng diệt khuẩn gấp khoảng 3.000 lần so với cloramin. Chất này có thời gian sống ngắn (chỉ khoảng 5-10 phút) nên cũng không đọng lại trong nước, trong thực phẩm sau khi đã xử lý.
Về liều lượng, đối với người, liều lượng ozone sử dụng an toàn không vượt quá 0,1 mg/ lít trong 8 giờ, còn nếu vượt quá liều lượng 0,5mg/ lit thì là mức báo động ô nhiễm ozone. Đáng chú ý, một con lợn sẽ chết khi thở trong môi trường 12 mg/ lit ozone trong 3 giờ (mức cao gấp 45 lần mức an toàn cho người).
GS.TS Nguyễn Hoàng Nghị, nguyên Phó Viện trưởng Viện Vật lý kỹ thuật - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội lưu ý, liều lượng ozone ra sao không chỉ phụ thuộc vào nồng độ mà còn thời gian sử dụng, nếu nồng độ thấp mà sử dụng dài thì liều lượng sử dụng sẽ cao và có thể gây độc. Máy sử dụng ozone nếu dùng không đúng sẽ như con dao hai lưỡi, vì thế phải sử dụng đúng để phát huy hiệu quả, tác dụng, dùng quá ít cũng không tốt mà quá liều cũng không tốt.
GS Nghị cũng khẳng định, giới hạn này còn tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Dù vậy, với việc sử dụng ozone trong đời sống sinh hoạt để khử khuẩn nước hay thực phẩm hàng ngày, liều lượng, nồng độ thường rất thấp và thấp hơn rất nhiều ngưỡng an toàn nên người dân không nên quá lo lắng về việc sử dụng khử khuẩn ozone có thể gây độc.
Khử khuẩn ozone với thịt tươi sẽ làm mất hết chất dinh dưỡng
Dù vậy, theo GS Nghị, những thông tin đa chiều, những ý kiến khác nhau từ các nhà khoa học về sử dụng ozone, máy ozone thời gian gần đây là rất có ý nghĩa, cho thấy đã đến lúc nhà nước phải xây dựng được quy chuẩn chung về ngưỡng ozone an toàn và máy ozone để quản lý chặt lĩnh vực này.
Trước câu hỏi máy ozone khử khuẩn có thể phá vỡ được các cấu trúc hữu cơ như hóa chất bảo vệ thực phẩm thì cũng có thể phá vỡ được chất hữu cơ, dinh dưỡng trong thực phẩm hay không?, GS Nguyễn Hoàng Nghị cho biết, cơ chế oxy hóa chỉ diễn ra trên bề mặt thực phẩm, để rất lâu mới tấn công vào tế bào bên trong của thực phẩm.
“Do đó nếu sử dụng ozone khử khuẩn rau trong thời gian đúng khuyến cáo không ảnh hưởng đến chất dinh dưỡng, kể cả thịt cũng vậy. Tuy nhiên, các nhà khoa học không khuyến cáo sử dụng máy khử khuẩn ozone với thịt tươi sống, nếu có chỉ khuyến cáo ngâm thịt ôi trong khoảng 5 phút để khử mùi, còn nếu cho thịt vào khử khuẩn lâu bằng máy ozone không có hiệu quả mà có thể còn làm mất đi chất dinh dưỡng trong thịt. Ngay cả với rau quả, nếu sử dụng khử khuẩn ozone thì cũng phải rửa sạch 2, 3 nước bằng nước sạch rồi mới đưa vào khử khuẩn mới đảm bảo hiệu quả” – GS Nghị phân tích.
TS Từ Ngữ, Phó Chủ tịch - Tổng thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam cho biết, trong bữa ăn của người Việt Nam không thể thiếu được rau, nhưng làm thế nào để có được thực phẩm nói chung, rau nói riêng sạch và an toàn, trong bối cảnh hiện nay không dễ.
“Trước kia chúng ta dùng tia cực tím để làm sạch thực phẩm, đó là chất cực độc. Giờ chúng ta khuyến cáo rửa rau củ dưới vòi nước sạch nhưng biện pháp này chủ yếu làm sạch được trứng giun bám trên thực phẩm. Vì thế, ứng dụng công nghệ vào làm sạch thực phẩm, rau củ, quan điểm của Hội Dinh dưỡng Việt Nam là ủng hộ. Song dùng công nghệ gì thì cũng phải dùng đúng và đảm bảo an toàn” – TS Từ Ngữ phân tích.
CATP Hà Tĩnh
