Tình hình trật tự, an toàn giao thông năm 2016 trên phạm vi toàn quốc
Theo báo cáo của Cục Cảnh sát giao thông (CSGT), trong năm 2016 (tính từ ngày 16/12/2015 - 15/12/2016) toàn quốc xảy ra 21.568 vụ tai nan giao thông (TNGT), làm chết 8.680 người, bị thương 19.280 người.
So với năm 2015, giảm 1.259 vụ (-5,52%), giảm 47 người chết (-0,54%), giảm 1.789 người bị thương (-8,49%), trong đó, đường bộ xảy ra 21.094 vụ, làm chết 8.417 người, bị thương 19.035 người; đường sắt xảy ra 360 vụ, làm chết 191 người, bị thương 229 người; đường thủy nội địa xảy ra 114 vụ, làm chết 72 người, bị thương 16 người. Đa phần tai nạn giao thông xảy ra trên đường bộ với 97,8%, đường sắt chiếm 1,7%, đường thủy nội địa chiếm 0,5% tổng số vụ TNGT.
Hình 1: Biểu đồ so sánh TNGT năm 2015 - 2016
Trong công tác tuần tra kiểm soát xử lý vi phạm, lực lượng CSGT trên toàn quốc đã tập trung vào một số chuyên đề như: xử lý vi phạm tốc độ, xe quá tải, vi phạm nồng độ cồn, xe tự chế, xe hết niên hạn sử dụng… CSGT toàn quốc đã lập biên bản xử lý 4.258.431 trường hợp vi phạm trật tự ATGT đường bộ, đường sắt và đường thủy nội địa, nộp kho bạc Nhà nước 2.745,114 tỷ đồng. Trong đó, đường bộ: 4.250.114 trường hợp, tước giấy phép lái xe 374.026 trường hợp, tạm giữ 680.851 phương tiện; đường sắt: 9.563 trường hợp; đường thủy nội địa: 223.548 trường hợp. Các lỗi chủ yếu bị xử lý như chở hàng quá trọng tải trên đường bộ 94.188 trường hợp; người điều khiển mô tô, xe máy không đội mũ bảo hiểm, đội mũ bảo hiểm không cài quai đúng quy cách 800.650 trường hợp; vi phạm quy định về nồng độ cồn 80.000 trường hợp; vi phạm của xe khách 108.388 trường hợp…
Hình 2: Biểu đồ phân tích tuyến đường xảy ra tai nạn giao thông
So với năm 2015, TNGT đường bộ giảm 1.232 vụ (-5,52%), giảm 18 người chết (-0,21%), giảm 1.780 người bị thương (-8,55%). Hầu hết các địa phương TNGT đường bộ đều giảm trên cả 03 tiêu chí. Tuy nhiên, vẫn xảy ra 62 vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng, làm chết 196 người, bị thương 222 người.
Trên các tuyến giao thông đường sắt xảy ra 360 vụ TNGT, làm chết 191 người, bị thương 229 người. So với năm 2015, giảm 45 vụ (-11,11%), giảm 27 người chết (-12,38%), giảm 10 người bị thương (-4,18%). Tại Hà Nội xảy ra 01 vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng, làm chết 06 người, bị thương 01 người.
Đường thủy nội địa xảy ra 114 vụ TNGT, làm chết 72 người, bị thương 16 người. So với năm 2015, tăng 18 vụ (+18,75%), giảm 02 người chết (-2,7%), tăng 01 người bị thương (+6,66%). Đường thủy nội địa xảy ra 07 vụ đặc biệt nghiêm trọng, làm chết 17 người, thiệt hại về tài sản hàng trăm tỷ đồng.
Phân tích nguyên nhân các vụ tai nạn giao thông, cho thấy TNGT đường bộ chủ yếu xuất phát từ các hành vi vi phạm trật tự ATGT dẫn đến TNGT như đi không đúng làn đường, phần đường quy định, không chấp hành tín hiệu đèn giao thông, chạy quá tốc độ, chuyển hướng không đúng quy định. Bên cạnh đó, các hành vi không nhường đường, vượt xe sai quy định, sử dụng rượu bia cũng chiếm tỉ lệ đáng kể.
Hình 3: Phân tích nguyên nhân TNGT năm 2016
40% số vụ TNGT xảy ra vào khoảng thời gian từ 18h đến 24h, đây là khoảng thời gian người điều khiển phương tiện bị tác động tâm lý muốn nhanh chóng trở về với gia đình, sự mệt mỏi, căng thẳng sau một ngày làm việc, sự chênh lệch về nhiệt độ, ánh sáng giữa ngày và đêm (đặc biệt đối với phương tiện vận tải hành khách, hàng hóa…). Điều đó cho thấy cần phải nghiên cứu về yếu tố này trong việc xem xét việc điều khiển phương tiện của người lái xe chứ không chỉ ở tăng số lượng và thay người điều khiển phương tiện.
Hình 4: Khoảng thời gian xảy ra TNGT năm 2016
Mô tô, xe máy là loại phương tiện chủ yếu trong các vụ tai nạn khi chiếm tới 66,7%. Trong đó có rất nhiều mô tô, xe máy cũ hoặc không đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật và an toàn. Hiện nay, số lượng mô tô, xe máy chiếm hơn 85% tổng số phương tiện giao thông hiện đang hoạt động trong cả nước, do nhiều ưu điểm như cơ động, linh hoạt, phù hợp điều kiện kinh tế của đa phần người dân. Tuy nhiên, ý thức của một bộ phận người tham gia giao thông bằng phương tiện mô tô, xe máy còn chưa cao. Vì vậy vấn đề tai nạn liên quan đến mô tô, xe máy đang là vấn đề rất báo động và cần được quan tâm hơn nữa trong thời gian tới.
Hình 5: Phương tiện gây ra TNGT
Tuyến đường thường xảy ra TNGT chủ yếu vẫn là các tuyến quốc lộ (36%) và nội thị (34%). Đây là các tuyến đường có mật độ dân cư đông đúc, người và phương tiện tham gia giao thông đa dạng với mật độ cao, đặc điểm đường giao cắt nhiều, phương tiện lưu thông hỗn hợp dễ xảy ra va chạm, gây khó khăn trong công tác bảo đảm trật tự ATGT.
Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, việc đưa vào vận hành, khai thác các tuyến đường cao tốc ở nước ta đã góp phần thay đổi bộ mặt, rút ngắn hành trình, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tại những vùng miền trên cả nước. Tuy nhiên, trong quá trình lưu thông của các phương tiên đã xảy ra các vụ TNGT thảm khốc do nhiều nguyên nhân khác nhau. Do vậy, để đảm bảo an toàn, phòng ngừa TNGT xảy ra cần phải nghiên cứu, đầu tư, xây dựng các điều kiện kết cấu hạ tầng giao thông trên các tuyến đường cao tốc. Đặc biệt là hoạt động tuyên truyền pháp luật về trật tự ATGT cũng như những quy định, kỹ năng, kinh nghiệm cần thiết khi tham gia giao thông trên đường cao tốc.
Hình 6: Tuyến đường xảy ra TNGT
Tỷ lệ thương vong TNGT chủ yếu đều trong độ tuổi lao động và có đến 85% số vụ TNGT nguyên nhân bắt nguồn từ nam giới gây thiệt hại to lớn về người và tài sản. Nguyên nhân xuất phát do người ở độ tuổi lao động là đối tượng chủ yếu tham gia giao thông phục vụ nhu cầu bản thân và công việc và do người tham gia giao thông ở lứa tuổi này thường có tâm lý chủ quan, thiếu ý thức chấp hành pháp luật bảo đảm trật tự ATGT.
Cùng với hoạt động tuần tra kiểm soát và bằng nhiều biện pháp nghiệp vụ, CSGT đã trực tiếp và phối hợp với lực lượng chức năng kiểm tra, phát hiện 6.593 vụ, bắt giữ 5.228 đối tượng có dấu hiệu của tội phạm hoạt động trên các tuyến giao thông.
Hình 7: Độ tuổi xảy ra TNGT
Trong năm 2016, TNGT tuy có giảm nhưng thiếu bền vững, thiệt hại do TNGT gây ra vẫn còn lớn và nghiêm trọng, trong đó xảy ra nhiều vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng trên đường bộ và đường thủy nội địa, gây bức xúc trong nhân dân.
Bên cạnh đó, tình trạng ùn tắc giao thông (UTGT) ở các khu đô thị đông dân cư, các tuyến quốc lộ trọng điểm đã từng bước được khắc phục, hạn chế, song vẫn đang là vấn đề thường trực, đe dọa nghiêm trọng đến trật tự ATGT, nhất là tại các thành phố lớn. Nguyên nhân là do lưu lượng phương tiện tham gia giao thông tăng quá nhanh trong khi hạ tầng giao thông không đáp ứng kịp; công tác tổ chức giao thông chưa phù hợp; ý thức chấp hành pháp luật về trật tự ATGT của người tham gia giao thông còn phần hạn chế… Đặc biệt, việc thi công, xây dựng mới các công trình giao thông vừa kéo dài, vừa chiếm diện tích mặt đường lớn, tổ chức giao thông kém đã ảnh hưởng lớn đến trật tự ATGT, cảnh quan và môi trường đô thị. Năm 2016, toàn quốc đã xảy ra 41 trường hợp UTGT kéo dài trên 01h.
Để giảm thiểu TNGT trong thời gian tới, các lực lượng chức năng, nhất là lực lượng CSGT cần tăng cường công tác tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm tập trung các hành vi vi phạm chủ yếu về làn đường, phần đường, chạy quá tốc độ, sử dụng nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện; đẩy mạnh việc đảm bảo trật tự ATGT tại khu vực đông dân cư; thực hiện chiến dịch kêu gọi không sử dụng điện thoại di động khi điều khiển phương tiện….
Nguyễn Thế Anh
Trung tâm Nghiên cứu ATGT
Theo Cổng TTTĐT Học viện Cảnh sát nhân dân
CATP Hà Tĩnh
