Vi phạm trong phòng, chống COVID-19 sẽ được xác định tội danh như thế nào?
Trong khi cả nước đang chung sức, đồng lòng cho công tác phòng chống dịch COVID-19, thì đâu đó vẫn còn một số cá nhân không thực hiện, hoặc thực hiện không nghiêm chỉnh. Thậm chí còn có trường hợp lợi dụng tình hình dịch bệnh để có những hành vi chống đối, thu lợi bất chính,...
Để góp phần ngăn chặn sự gia tăng phức tạp của dịch bệnh COVID-19, cần thiết phải có hướng dẫn áp dụng pháp luật và xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh. Trước tình hình đó TAND tối cao đã ban hành Công văn 45/TANDTC-PC về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19.
Theo đó, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã hướng dẫn việc xác định các tội danh liên quan đến phòng, chống COVID-19 theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
- Đối với người được thông báo mắc bệnh, nghi ngờ mắc bệnh hoặc từ vùng dịch trở về đã được cơ quan có thẩm quyền thông báo cách ly nhưng thực hiện một trong các hành vi như: Trốn khỏi nơi cách ly. Không tuân thủ quy định về cách ly, từ chối việc áp dụng cách ly, cưỡng chế cách ly. Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối gây truyền dịch bệnh cho người khác thì bị coi là " hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người" quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 204 Bộ luật hình sự 2015.
- Đối với người chưa bị xác định mắc bệnh nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, phong tỏa thực hiện hành vi như: Trốn khỏi khu vực bị cách ly, phong tỏa. Không tuân thủ quy định cách ly. Từ chối, trốn tránh việc áp dụng bệnh pháp cách ly, cưỡng chế cách ly. Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo tại Điều 295 Bộ luật hình sự 2015.
- Chủ cơ sở, người quản lý cơ sở kinh doanh thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng chống dịch của cơ quan có thẩm quyền, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định tại Điều 295 Bộ luật hình sự 2015.
- Người có hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh, gây dư luận xuất thì bị xử lý về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông theo Điều 288 Bộ luật hình sự 2015.
- Người có hành vi đưa thông tin trái phép, thông tin cá nhân, bí mật đời tư xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của nhân viên y tế, người tham gia phòng chống dịch, người mắc bệnh thì bị xử lý về tội làm nhục người khác theo Điều 155 Bộ luật hình sự 2015.
- Người lợi dụng dịch bệnh đưa ra thông tin không đúng sự thật về công dụng của thuốc, vật tư y tế phòng, chống dịch nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì bị xử lý về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật hình sự 2015.
- Người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng chống dịch ra khỏi biên giới nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội buôn lậu theo Điều 188 Bộ luật hình sự 2015.
- Người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo sự khan hiếm giả tạo trong tình hình dịch để mua vét hàng hóa đã được cơ quan nhà nước công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội đầu cơ theo Điều 196 Bộ luật hình sự 2015.
- Người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn cản trở người thi hành công vụ trong phòng chống dịch thì bị xử lý về tội chống người thi hành công vụ theo Điều 330 Bộ luật hình sự 2015.
- Người có trách nhiệm trong phòng chống dịch nhưng không triển khai hoặc triển khai không kịp thời, không đầy đủ các biện pháp phòng chống dịch theo quy định gây hậu quả nghiêm trọng thì bị xử lý về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trong theo Điều 360 Bộ luật hình sự 2015.
Bên cạnh đó, Công văn còn hướng dẫn về việc áp dụng hình phạt, biện pháp tư pháp và việc tổ chức xét xử đối với vụ án liên quan đến các tội danh trên.
Hướng dẫn về áp dụng hình phạt, biện pháp tư pháp- Áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với trường hợp phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng (như làm lây lan dịch bệnh cho từ 02 người trở lên, làm chết người...).- Áp dụng hình phạt chính là hình phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù nhưng cho hưởng án treo theo đúng quy định của pháp luật đối với trường hợp phạm tội chưa gây ra hậu quả hoặc gây hậu quả ít nghiêm trọng (như chưa làm lây lan dịch bệnh).- Ngoài việc áp dụng hình phạt chính, Tòa án xem xét áp dụng hình phạt bổ sung và biện pháp tư pháp theo quy định của Bộ luật Hình sự.Hướng dẫn tổ chức xét xử đối với vụ án liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19- Chủ động phối hợp với Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát cùng cấp để áp dụng thủ tục rút gọn đối với vụ án có đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn theo quy định tại Điều 456 của Bộ luật Tố tụng hình sự; đối với vụ án không đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn thì đưa ra xét xử trong thời hạn không quá ½ thời hạn theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự;- Trong thời gian có dịch bệnh COVID-19, phải đưa các vụ án liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19 ra xét xử nhưng bảo đảm quy định về phòng, chống dịch (như: phòng xử án bố trí tối đa không quá 10 người; trường hợp phải triệu tập người tham gia phiên tòa vượt quá số lượng này thì phải bố trí cho họ ngồi ở phòng khác và sử dụng các thiết bị điện tử (micro, loa, ti vi, camera...) để họ tham gia phiên tòa hoặc xét xử lần lượt từng bị cáo, người tham gia tố tụng; bố trí khoảng cách giữa những người tham gia phiên tòa tối thiểu là 02 mét...).- Chỉ cho người được Tòa án triệu tập vào phòng xử án để tham dự phiên tòa;- Trong quá trình xét xử cần có phương án tuyên truyền phù hợp (như đưa thông tin, hình ảnh, bài viết, phóng sự... về việc xét xử vụ án trên các phương tiện thông tin đại chúng) để bảo đảm công tác giáo dục, phòng ngừa chung. |
CATP Hà Tĩnh